Waarom eten we elkaar niet op? Waarom verafschuwen moslims en joden varkensvlees en is vasten een belangrijk onderdeel van elke religie? Alle culturen maken een punt van voedselvoorschriften en dat is soms logischer dan je zou denken.

Eet geen koeien. Eet geen varkens. Eet helemaal geen vlees. Eet alles, maar beslist geen dieren die onder de grond leven. Zomaar wat voorbeelden van voedseltaboes, zoals iedere gemeenschap er wel een paar heeft: door de cultuur ingegeven, krachtige ideeën over wat mensen wel en wat ze niet behoren te eten (en op welk moment). Sommige van zulke voorschriften klinken ons westerlingen vreemd in de oren. Kleine kinderen van de Orang Asli-stammen in West-Maleisië mogen bijvoorbeeld alleen kleine dieren eten, zoals vissen, kikkers en kleine vogels, omdat hun kindergeest nog niet opgewassen zou zijn tegen de geesten van grotere dieren. Zwangere hindoes mogen geen broodfruit en papaya eten, omdat deze miskramen zouden veroorzaken. En voor mannen van de Kiriwina-eilanden in Papoea-Nieuw- Guinea op haaien gaan jagen, moeten ze een tijd vasten en uitsluitend zout water drinken om succesvol te zijn in de jacht. Hoe divers de taboes ook zijn, de aanleidingen blijken vaak verrassend vergelijkbaar.

Egoïstisch taboe

Ook wij kennen taboes. Zo vind je in de supermarkt wel slavinken, maar geen honden- of kattenvlees. En net als in de meeste andere samenlevingen wordt het eten van mensenvlees sterk afgekeurd. Waar dat vandaan komt, laat zich makkelijk raden: het is slechts een kleine stap van ‘gij zult niet doden’ naar ‘gij zult elkaar niet opeten’. De oorsprong van veel andere voedseltaboes ligt minder voor de hand, zegt de Nieuw-Zeelandse antropoloog Victor Benno Meyer-Rochow van de Finse University of Oulu. Toch denkt hij niet dat een taboe ‘zomaar’ ontstaat. Op allerlei plaatsen in de wereld deed hij veldwerk om de betekenissen van voedseltaboes te ontrafelen. Soms, vertelt hij, draait een voedselverbod in feite om egoïsme, verpakt als taboe.

Lees de rest van het artikel via Blendle.

(Verschenen in Quest Magazine, 28 december 2017.)