Eigenaren van elektrische auto’s missen soms het motorgeluid. Fabrikanten laten dat daarom maken, soms zelfs door een filmcomponist. Hoe moet een e-auto klinken?
Aan het geluid is te horen hoe diep je een gaspedaal intrapt: hoe hoger het toerental, des te hoger de toon en des te sneller trek je op. Behalve als je in een elektrische auto zit, dan hoor je bijna niets. Sommigen vinden dat een zegen, anderen missen het ‘vroem-geluid’ van stampende zuigers.
Voor hen zijn er hulpstukken te koop die een stille Tesla omtoveren in een vervaarlijk ronkende Lamborghini, een Chevrolet Corvette, of wat je maar wilt. Zo verkoopt het bedrijf Milltek Active Sound een soort metalen klankkast met speaker en elektronica die je aan de achterzijde van de auto kunt laten installeren. Het systeem is vervolgens te besturen met een app die tientallen geluidsopties biedt.
Het doet een beetje denken aan een digitale camera die ‘klik’ doet als je een foto maakt: het slaat nergens op, maar het geluid slaat een brug naar het verleden en dat vinden sommige gebruikers prettig.
De Delftse geluidsonderzoeker Elif Ozcan Vieira snapt zulke autobestuurders wel. Niet alleen het geluid zelf, maar ook de associatie die het oproept, stuurt onze waardering. Het mechanische gerochel van een espressomachine vinden weinig mensen irritant, omdat het doet denken aan een lekker kopje koffie en gezelligheid. Een veel zachter klinkend tandartsboortje daarentegen doet veel haren recht overeind staan. ‘Ik noem dat het Harley Davidsoneffect’, vertelt Ozcan Vieira. ‘Fans associëren het harde motorgeluid van die motorfiets met vrijheid, of het temmen van een wild dier. Daar houden ze van, dus heeft de fabrikant het geluid expres nooit te veel gedempt.’
‘De beleving van de BMW’
De fabrikanten van elektrische auto’s hebben dat ook al een tijdje in de smiezen. Onder meer Mazda, Renault, Porsche en BMW rusten hun plug-in hybride/elektrische auto’s al sinds een paar jaar uit met ‘motorgeluid’ dat is ontworpen om aan te sluiten bij het imago van de luxeauto’s.
BMW heeft daar bij het laatste model, de volledig elektrische i4 M50, veel ruchtbaarheid aan gegeven door het geluid te laten componeren door de filmcomponist Hans Zimmer, die meer dan honderd soundtracks maakte, waaronder die van The Lion King, Inception en The Dark Knight. Het geluid, dat de bestuurder zelf aan en uit kan zetten, is nadrukkelijk niet ontworpen om te klinken als een verbrandingsmotor, zegt woordvoerder Andrew Mason van BMW Group Nederland. ‘Het moet de beleving van de BMW met een verbrandingsmotor evenaren, niet simuleren. Wanneer je versnelt, ondersteunt het geluid de duw in de rug, het gevoel dat je sneller gaat.’
Dat klopt wel. Kies op het touchscreen van de i4 voor ‘IconicSounds’ en de auto vult zich met een aangenaam klinkende, diepe bromtoon met daaroverheen een tweede toon die hoger klinkt naarmate je sneller optrekt. Zeker in de ‘Comfort-stand’ voelt die feedback vertrouwd aan. Kies je op de invoegstrook van de snelweg echter voor de optie ‘Sportive’, dan waan je je eerder in een opstijgende Boeing747, dan in een BMW. Wellicht is dat overigens wat sommige BMW-bestuurders graag ervaren.
‘Je krijgt een sterkere ervaring als alle zintuigen hetzelfde vertellen’, zegt geluidsontwerper Emar Vegt. Als afstuderend student industrieel ontwerp kwam hij in 2009 binnen bij BMW, omdat hij besefte dat het geluidsontwerp van de elektrische auto net zoveel aandacht verdient als het zichtbare uiterlijk. Hij kwam precies op het juiste moment.
Tot die tijd hadden geluidsontwerpers van autofabrikanten zich vooral gericht op het dempen van ongewenste mechanische geluiden. Met de komst van de stillere, elektrische optie brak een nieuw tijdperk aan. ‘Mijn baas geloofde erin’, zegt Vegt. ‘Hij zei: ‘Met stilte kunnen we ons niet onderscheiden, met geluid wel.’
De rest van dit artikel is te lezen op de website van De Volkskrant
Enith Vlooswijk 