Je zult als wetenschapper maar gespecialiseerd zijn in archaïsche en klassieke Griekse poëzie, met speciale interesse voor Hesiodus, de vrouwendichters en de klassieke tragedie. Probeer zulke onderwerpen maar eens te slijten aan nationale en Europese subsidieverstrekkers, ze zien je al aankomen!

Heeft Griekse poëzie iets bij te dragen aan het Nederlandse topsectorenbeleid? Is het bedrijfsleven soms geïnteresseerd in onderzoek naar Hesiodos? Vallen vrouwendichters te koppelen aan veiligheid, voedselzekerheid, klimaat en andere thema’s die Europa belangrijk vindt? Nee? Ga dan maar in de rij staan voor een lot uit de NWO-loterij dat ‘persoonsgebonden financiering’ heet, of een ander stimuleringsprogramma. De kans op een hoofdprijs is vergelijkbaar met die van de postcodeloterij.

Het ómschrijven van nieuwsgierigheidgedreven onderzoek naar geldgedreven voorstellen is voor zulke wetenschappers daarom een kunst die je maar beter kunt beheersen. André Lardinois, hoogleraar Grieks aan de Radboud Universiteit, is er bedreven in. Samen met collega’s uit Leiden, Amsterdam en Groningen bedacht hij een nieuw onderzoeksprogramma, ‘anchoring innovation’. Het gaat over de maatschappelijke acceptatie van innovaties, bestudeerd aan de hand van voorbeelden uit de oudheid. Geniaal, een ‘lastig’ vakgebied verkopen door het op te hangen aan een sexy kapstok als innovatie. Alleen de hoofdprijs zat er nog niet in.

De Wetenschapsvisie die het kabinet deze week presenteerde, bevat plannen voor een Wetenschapsagenda. Volgens dat plan stemmen universiteiten hun onderzoek straks nog meer af op maatschappelijk relevante thema’s, wat moet leiden tot ‘excellent’ en ‘nuttig’ onderzoek. De thema’s staan nog niet vast, maar reeds genoemde opties zijn kwaliteit van leven, big data, circulaire economie en omgaan met onvoorspelbaarheid.

Ik zie de Lardinoissen van academisch Nederland al in hun handen spuwen. Weer zullen ze maanden kwijt zijn aan het schrijven van ‘maatschappelijk relevante’ voorstellen. Het schijnt dat gewone burgers al polderend mogen meebeslissen over de thema’s, dus ik doe hierbij alvast een voorzet: academische vrijheid.

Deze column verscheen in De Volkskrant in november 2014.