Louis van Gaal maakte afgelopen weekend bekend dat hij aan prostaatkanker lijdt. Hoe vaak komt dit type kanker voor, hoe ernstig is de ziekte en hebben preventieve testen (PSA-screenings) zin?
Hoe vaak komt prostaatkanker voor?
Iets meer dan een op de honderd Nederlandse mannen heeft gediagnosticeerde prostaatkanker. Het is daarmee de meestvoorkomende kankersoort bij mannen in Nederland. Volgens de Nederlandse Kanker Registratie waren er op 1 januari 2021 ongeveer 90.500 mannen in Nederland die in de tien jaar daarvoor te horen hadden gekregen dat ze prostaatkanker hadden.
Er is geen manier om de ziekte met zekerheid te voorkomen. Wel heeft, net als bij andere kankertypes, leefwijze (roken, weinig bewegen, ongezond eten) invloed op het risico. Bij een klein deel van de gevallen (5 tot 10 procent) speelt erfelijkheid een rol.
Hoe ernstig is de ziekte?
Prostaatkanker ontstaat wanneer klierbuisjes in de prostaat ongeremd gaan groeien. Meestal gebeurt dat ongemerkt en langzaam. Het overgrote deel van de mannen boven de 70 heeft niet-uitgezaaide, trage prostaatkanker zonder het zelf te weten. Zij overlijden dus met prostaatkanker, maar gaan er niet aan dood.
Sommige mannen zonder klachten ontdekken bij toeval dat ze het hebben, bijvoorbeeld doordat ze bij de huisarts hun PSA (Prostaat Specifiek Eiwit) laten controleren. Dit eiwit wordt door de prostaat aangemaakt en een verhoogde concentratie in het bloed kan duiden op prostaatkanker. Het kan echter ook duiden op een onschuldige vergroting. Aanvullend onderzoek, bijvoorbeeld een MRI-scan en een punctie, moet vervolgens meer duidelijk maken.
Soms zijn de kankercellen agressiever, waardoor ze zich kunnen uitzaaien naar ander weefsel, zoals de botten of de lymfeklieren. Genezing is dan meestal niet meer mogelijk, vertelt uroloog Joep van Roermund van het Medisch Centrum Maastricht. ‘Wel zijn er tegenwoordig heel veel middelen om prostaatkanker dan te onderdrukken. Bijvoorbeeld met hormoontherapie en bestraling en eventueel chemotherapie.’ Jaarlijks sterven ongeveer drieduizend mannen aan prostaatkanker.
Heeft preventief screenen op prostaatkanker zin?
Wie eenmaal uitgezaaide prostaatkanker heeft, zou willen dat het eerder was ontdekt. De Prostaatkankerstichting pleit bijvoorbeeld voor PSA-screening bij mannen die genetisch een groter risico lopen. Het probleem is dat PSA-screening een behoorlijke kans geeft op vals alarm met alle stress van dien. Bovendien kan het leiden tot overbehandeling.
De rest van dit artikel is te lezen op de website van De Volkskrant.
Enith Vlooswijk 